“เพลงพญาโศก” หรือ “เพลงโศกประจำชาติ” พระนิพนธ์ใน
สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอเจ้าฟ้าบริพัตรสุขุมพันธุ์ กรมพระนครสวรรค์วรพินิต พระราชโอรสในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
ขณะทรงดำรงพระยศเป็นสมเด็จเจ้าฟ้า กรมหลวงฯ เสนาบดีกระทรวงทหารเรือ ได้ทรงนำเพลงพญาโศกอัตรา 2 ชั้นมาเรียบเรียงเป็นโน้ตสากล ทั้งเพิ่มเติมเสียงประสานให้มีความไพเราะเป็นแบบเพลงตะวันตกเพื่อให้กองแตรวงทหารบรรเลงแทนเพลงสโลว์มาร์ชที่เป็นของต่างชาติ

พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้บรรเลงครั้งแรก

ในการพระราชพิธีพระบรมศพ สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินี พระพันปีหลวง และทรงมีพระราชดำรัสว่า 

“เพลงนี้ได้ทำขึ้นเหมาะแก่การใช้นำศพอย่างยิ่ง เพราะดี สมควรเป็นเพลงโศกจริง ๆ ต่อไปขอให้

ใช้เพลงนี้เป็นเพลงโศกประจำชาติ และใช้นำตั้งแต่พระบรมศพ ตลอดจนศพสามัญได้”

หลังจากนั้นจึงใช้เพลงพญาโศกแทนที่ใช้บรรเลงมาก่อนหน้านี้ ต่อมา เมื่อเสด็จไปรับราชการ

ในตำแหน่งเสนาธิการทหารบก ทูลกระหม่อมบริพัตร ได้ทรงพระนิพนธ์เพิ่มเติม โดยนำเพลงต้นพญาโศก

มาเรียบเรียงให้เป็นท่อน 2 เพื่อให้มีความสมบูรณ์มากขึ้น จนเป็นที่นิยมใช้กันในการบรรเลงขณะเคลื่อนขบวนศพจนถึงปัจจุบัน

เพลงพญาโศก บรรเลงโดยกรมดุริยางค์ทหารบกในขบวนพระบรมราชอิสริยยศ ริ้วที่ 2

ที่มา : กรมดุริยางค์ทหารบก